De druk op het Nederlandse elektriciteitsnet blijft toenemen. Partijen die willen uitbreiden, elektrificeren of verduurzamen, lopen steeds vaker tegen een muur: netcongestie. Maar er is goed nieuws. TenneT stelt nu 9,1 gigawatt extra ruimte op het (extra-)hoogspanningsnet beschikbaar voor partijen op de wachtlijst. Deze capaciteit is toegankelijk via een zogenoemd TDTR-contract. Maar wat betekent dat precies voor jouw bedrijfsvoering? En hoe zorg je dat de investering rendabel is? Emmett Green is betrokken bij meer dan 1 GW aan TDTR contracten en aanvragen en deelt onderstaand de inzichten.
1. Wat is het TDTR-contract?
TDTR staat voor Tijdsduurgebonden Transportrecht. Dit is een alternatief transportrecht dat recent door de ACM is goedgekeurd. Het biedt partijen een tijdelijke toegang tot het elektriciteitsnet, op voorwaarde dat zij hun elektriciteitsverbruik flexibel kunnen aansturen. Het contracttype wordt beschikbaar voor partijen in congestiegebieden en niet-congestiegebieden, voor in ieder geval de komende 15 jaar. In de praktijk betekent dit dat partijen recht hebben op transport gedurende minimaal 85% van de uren per jaar. Tijdens de overige 15% mag TenneT, bijvoorbeeld bij verwachte piekmomenten, het transportvermogen beperken of tijdelijk afschakelen. Deze beperkingen worden uiterlijk een dag van tevoren, vóór 8u30, aangekondigd.
Het TDTR-contract is dus geen volledige aansluiting, maar wél een slimme tussenoplossing voor partijen die niet willen wachten tot het net definitief wordt uitgebreid. Daarnaast is het mogelijk om een TDTR-contract te combineren met een traditioneel Firm-ATO contract, waarmee een deel van de capaciteit van de aansluiting een vaste capaciteit heeft en een deel TDTR-capaciteit.
TenneT zet een financiële compensatie tegenover de beschikbaar gestelde flexibiliteit. Het kW_contracted-tarief, het tarief wat betaalt wordt over de bij TenneT gecontracteerde capaciteit, wordt op €0,- gezet voor het deel van de aansluiting waar een TDTR-contract op van toepassing is. Deze verandering resulteert in een ‘korting’ van ongeveer 50% op de totale netbeheerderskosten. Het voordeel kan oplopen tot zo’n 65% indien ook optimaal gebruik gemaakt wordt van de nieuwe kW_max,gewogen-tariefdrager, waarbij aangeslotenen minder kosten voor het piekvermogen betalen, indien dit piekvermogen buiten de spitsuren wordt gebruikt.
2. Hoe laat TenneT het TDTR-contract werken?
Om het TDTR-contract betrouwbaar en controleerbaar uit te voeren, stelt TenneT eisen aan de manier waarop partijen hun energieverbruik kunnen sturen. Twee rollen zijn daarin cruciaal:
- Congestion Service Provider (CSP)
- Energy Management Systeem (EMS)
Onderstaand gaan we verder op deze 2 rollen in.
CSP – Congestion Service Provider (wettelijke rol)
De CSP is wettelijk verantwoordelijk voor het leveren van de flexibiliteit die nodig is om het net te ontlasten. Dit is vastgelegd in de Energiewet. De CSP zorgt dat het afgesproken vermogen daadwerkelijk en tijdig beschikbaar is en dat partijen hun contractvoorwaarden nakomen.
Voor partijen met een TDTR-contract betekent dit concreet:
- Zij moeten de operationele flexibiliteit hebben om tijdelijk geen of fors minder stroom te verbruiken wanneer dat nodig is.
- En juist méér stroom te verbruiken op momenten dat er ruimte is op het net.
De CSP is de formele schakel tussen TenneT en de industriële klant. Dat kan een externe partij zijn, of het bedrijf zelf, als het die verantwoordelijkheid op zich neemt.
EMS – Energy Management Systeem
De CSP werkt samen met een EMS (Energie Management Systeem) om deze flexibiliteit in de praktijk mogelijk te maken. Het EMS is een combinatie van hard- en software die de volgende zaken mogelijk maakt:
- Bewaakt het energieverbruik;
- Stuurt het productieproces en flexibele assets aan;
- Reageert automatisch op congestiesignalen van de netbeheerder.
Zo wordt de flexibiliteit zó ontsloten dat de bedrijfsvoering zo min mogelijk wordt verstoord.
3. Waar zit die flexibiliteit bij partijen?
Flexibiliteit zit bij industriële partijen vaak op meerdere plekken:
- In het productieproces (bijv. uitstel of versnelling van productie, piekverplaatsing);
- In flexibele assets zoals:
-
- Batterijen (elektrische opslag);
- Warmtebatterijen (thermische buffering);
- E-boilers (verschuiven van warmteproductie);
- Waterstofproductie (tijdelijk op- of afschalen van elektrolyse).
-
Het slim combineren van procesflexibiliteit en technologische assets via een CSP en EMS stelt partijen in staat om te voldoen aan de TDTR-voorwaarden zonder hun kernprocessen in gevaar te brengen.
4. Wat is de rol van GOPACS bij een TDTR-contract?
GOPACS (Grid Operators Platform for Ancillary Services) is een gezamenlijk platform van de publieke Nederlandse netbeheerders waarmee partijen flexibiliteit kunnen aanbieden om regionale netcongestie op te lossen — tegen vergoeding. Deelname aan GOPACS is het voor veel partijen een slimme keuze. TenneT kan ervoor kiezen om TDTR-deelnemers via GOPACS aan te sturen: in plaats van harde afschakeling ontvang je dan een verzoek om tijdelijk minder vermogen af te nemen, met een financiële compensatie.
Voordelen voor partijen:
- Extra inkomsten uit flexibiliteit;
- Minder risico op verstoring van productie;
- Beter rendement op investering in EMS en flexibiliteit.
Partijen met een TDTR-contract doen er dus goed aan zich aan te melden bij GOPACS en samen te werken met een CSP die dit voor hen organiseert.
5. Simulatie: inzicht in leveringszekerheid en risico’s
Tennet kan op voorhand geen informatie verschaffen over op welke tijdsblokken er zou kunnen worden afgeschakeld. Volgens de richtlijnen, hoort een partij dit één dag van te voren.
Voor industriële gebruikers en grotere partijen is leveringszekerheid cruciaal. Plotselinge afschakeling kan leiden tot productieverlies of schade aan processen. Daarom is het belangrijk om vooraf een simulatie uit te voeren van het verwachte gedrag van het net en de beschikbaarheid van transportcapaciteit.
Emmett Green heeft hiervoor tools ontwikkeld waarmee partijen kunnen modelleren:
- Wanneer je waarschijnlijk wél of niet kunt afnemen, op basis van statistiek;
- Wat het effect is op jouw operationele processen;
- Hoe je systemen slim kunt sturen op basis van netcapaciteit.
Zo rekent Emmett Green voor u een zo groot mogelijke set aan jaarlijkse afroeppatronen is door. Het doel: een gedetailleerd en robuust beeld krijgen van de risico’s en kansen van het TDTR. Op basis van deze statistische benadering kan worden ingeschat wat de meest waarschijnlijke impact op de bedrijfsvoering is. Deze simulaties vormen de basis voor een goede risicobeoordeling en planning. De simulatiemogelijkheden zijn niet alleen beperkt tot de TenneT-gebonden TDTR, maar ook voor initiatieven van de regionale netbeheerders, zoals het Tijdsblokgebonden Transportrecht.
6. Wat is de terugverdientijd van een TDTR-contract?
De flexibiliteit die je nodig hebt bij een TDTR-contract vraagt om investeringen: in aansturing, opslag, energiemanagement of back-upcapaciteit. Maar hoe zit het met de terugverdientijd?
Met een goede simulatie als basis kun je ook de businesscase doorrekenen. Bijvoorbeeld:
- Wat levert het op als je productie alvast kunt starten in plaats van 2 tot 5 jaar te wachten?
- Wat kost het als je je energieverbruik en verduurzaming moet temporiseren?
- Kun je subsidies benutten voor flexibiliteitsmaatregelen of verduurzaming?
- Hoe weegt de korting op netbeheerderskosten op tegen de inkomsten die potentieel gemist worden door mogelijke beperkingen?
Emmett Green ondersteunt partijen bij het maken van deze afwegingen. Zo weet je vooraf of een TDTR-contract past binnen je financiële en operationele doelstellingen.
7. Aansturing van contractlimieten: flexibiliteit als voordeel
Met een TDTR-contract wordt energiesturing strategisch belangrijk. Door slimme besturing kun je inspelen op signalen van de netbeheerder en je contractlimieten optimaal benutten. Denk aan:
- Aan- of afschakelen van installaties op basis van netdrukte;
- Het inzetten van energieopslag als buffer;
- Het combineren van eigen opwek (zon/wind) met verbruik.
Voor grotere partijen betekent dit vaak integratie met een energie management systeem (EMS). Emmett Green heeft ervaring met het opzetten en aansturen van dergelijke systemen, onder andere bij GDS-locaties (grote verbruikers met een directe aansluiting op het hoogspanningsnet) en in de partijen. Emmett Green ook betrokken bij het Avermieden GDS.
8. Verduurzaming niet langer uitstellen
Veel partijen willen hun processen elektrificeren of verduurzamen, maar komen door netcongestie niet verder. Het TDTR-contract maakt het mogelijk om tóch alvast stappen te zetten, mits er flexibel gestuurd wordt. Daarmee ontstaat ruimte om investeringen in verduurzaming te starten zonder te wachten op een volledige netaansluiting. Partijen doen er goed aan om zich bij TenneT te registreren. Er is een interesselijst voor de TDTR die TenneT stap-voor-stap in volgorde van aanmelding afwerkt, conform het Frist-Come-First-Serve ofwel het FCFS-principe.
Maatschappelijke prioriteit van uw project is hierbij relevant. Maatschappelijke prioriteit wordt niet automatisch toegewezen door TenneT en is alleen van toepassing als een partij last van congestie heeft en op de wachtlijst van TenneT staat. Aanvragen kan vanaf 1 oktober 2024 en is daarna op elk moment mogelijk via de aanmeldformulieren. Er zijn 3 categorieën:
- Categorie 1 heeft de hoogste prioriteit en wordt ook wel congestieverzachter genoemd. Wanneer deze partij is aangesloten, zorgt deze voor extra transportcapaciteit voor andere klanten, in verbruik of afname. De toekenning is afhankelijk van de situatie van het net, de installaties en de mogelijkheden voor flexibel gebruik van het elektriciteitsnet.
- Veiligheid gerelateerde partijen kunnen in categorie 2 komen, zoals noodhulp, defensie en het leger, veiligheidsdiensten, justitie en gevangeniswezen.
- De basisbehoeften zoals drinkwater, onderwijs, warmtevoorzieningen, gasnetten en woningbouw komen in aanmerking voor categorie 3.
9. Conclusie: slim schakelen met TDTR
Het TDTR-contract van TenneT is een unieke kans voor partijen die hun verduurzaming of groei niet willen laten belemmeren door netcongestie. Maar het vergt inzicht, flexibiliteit en goede voorbereiding. Simulatie, een solide businesscase, en slimme aansturing van contractlimieten via EMS, CSP en eventueel GOPACS zijn de sleutel tot succes.
Emmett Green helpt partijen deze puzzel te leggen – met ervaring in grootschalige partijen en concrete tools om risico’s en opbrengsten helder in kaart te brengen.
Wil je weten of een TDTR-contract past bij jouw bedrijfsvoering? Neem contact op met Emmett Green en ontdek wat er mogelijk is.
NL 
EN